“आय एम सो सॉरी… मी खूप चुकलो… असा अविचारीपणा तुझ्याबाबतीत मी केला. मला खरेच माफ कर.” निखिल ईशाला विनवत होता.
“इशू.. निखिल आणि आम्हालाही खूप लाजिरवाणे वाटत आहे ग. प्लिज तू आता राग सोड आणि आपल्या पिल्लूला घेऊन घरी चल.” तिच्या सासूबाई मंदाताई सुद्धा तिला विनंती करत म्हणाल्या.
“इशा ! आता हट्ट सोड बाळा. आयुष्य समज आणि गैरसमजांनी भरलेले आहे. म्हणून आपण आपल्या माणसांना असं दूर करायचे नसते. निखिलना त्यांची चूक झाली याचा पश्चाताप आहे. मग उगाच का ताणतेस?” पल्लवी. ईशाची आई तिला म्हणाली.
ईशाचा मन वळवण्याचा प्रयत्न सर्वच जण करत होते. खरेतर तिच्याबाबत झालेल्या अनुचित गोष्टीमुळे ती खूपच दुखावली होती. पण त्यामध्ये निखिलचीच सर्व चूक होती असे नाही. समोर परिस्थितीच अशी उभी राहिली होती. खूपच विचित्र. ज्याचा कोणी अनुमान लावू शकत नव्हते कि असे का घडले असेल.
२ वर्षांपूर्वी इशा आणि निखिलचे अरेंज मॅरेज झाले होते. सर्वपसंतीने ठरलेल्या लग्नामध्ये कशाचीच उणीव नव्हती. ईशाचे वडील जगात हयात नव्हते तेवढीच काय ती कमतरता. पण पल्लवी म्हणजे ईशाच्या आईने छानपैकी वाढवलेल्या आपल्या लेकीला नुसते संस्कारच नाही तर स्वतःची सुंदरता आणि हुशारी पण दिली होती. निखिल ईशाचा संसार हेवा वाटावा इतका सुरेख चालू होता. एकवर्षांनी जेव्हा ती गरोदर राहिली तेव्हा तर त्यांच्या संसाररूपी कोंदणात हिराच जडला. तिची सर्वप्रकारे काळजी घेत बाळंतपण करण्यात आले. पण जेव्हा तिचे दिवस भरले आणि ती बाळंतीण झाली तेव्हा मात्र तिच्यासहीत सर्वांच्याच पायाखालची जमीन सरकली.
इशा आणि निखिल दोघेही सुंदर आणि गोरे होते. इशाला झालेला मुलगा मात्र चक्क काळा होता. एवढेच नाही तर त्याचा चेहरा ना निखिलसारखा ना ईशासारखा होता. त्याचे केस जाड आणि कुरळे होते. ललांबुळक्या चेहऱ्याचे अतिशय वेगळे दिसणारे ते बाळ डॉक्टरांनाही बुचकळ्यात टाकत होते. सिनिअर डॉक्टरांनी मत दिले कि काहीवेळा असे होऊ शकते कि बाळ आई आणि वडिलांच्या अगदीच उलट असू शकते. त्याला काहीही मेडिकल एक्सप्लेनेशन नाहीये. निखिल आणि त्याच्या घरचे खूपच निराश झाले होते. असं का झाले ह्याचा उलट सुलट विचार करण्यात निखिलचा वेळ जात होता. शेवटी त्याला ईशाच्या चारित्र्यावर संशय आला आणि त्याने एक दिवशी तिला ते बोलून दाखवले.
इशा आतून पेटली. कारण तिच्यावर केला गेलेला तो बिनबुडाचा आरोप तिला अतिशय लाज आणि संताप दोन्ही आणणारा होता. तिने सरळ स्वतःच्या लेकराला उचलले आणि ती तिच्या आईकडे निघून आली. निखिलला वाईट वाटले. त्याने तिच्यावर संशय घेणे त्याला चुकीचे वाटत होते. पण परिस्थिती अशी होती कि त्याच्या डोक्यात असे भलतेसलते विचार येत होते. त्याला काहीही सुचत नव्हते. शेवटी त्याला त्याच्या डॉक्टर असलेल्या एका नातेवाईकाने डी. एन. ए. टेस्ट करायचा मार्ग सुचवला. ईशाला हेपण अजिबात पटत नव्हते. मी माझ्या मुलाला सांभाळते. कोणाचीही गरज नाही मला. असा तिचा निश्चय होता. पण तिच्या आईने तिला तिच्या परीने खूप समजावले. तेव्हा कुठे ती ह्यासाठी तयार झाली.
टेस्ट झाली पुढच्या ३-४ दिवसात त्याचा रिझल्ट आला. ईशाला झालेले मूल हे तिचे आणि निखिलचेच होते याचा स्पष्ट निर्वाळा टेस्टने दिला होता. निखिलला अतिशय लाज वाटली. कोणत्या तोंडाने तो ईशाला सामोरा जाणार त्यालाच कळत नव्हते. त्याच्या घरातले पण पश्चातापाच्या आगीत जळत होते. सर्वाना आता आस लागली होती ती ईशाच्या माफीची आणि तिच्या परतीची. पण ती ऐकायला तयार नव्हती. तिचा मुलगा जवळजवळ २ महिन्याचा होईपर्यंत ती गप्प राहिली. तिला खरेतर घटस्पोटाचेच विचार मनात येत होते. पण निखिलवरचे प्रेम तिच्या मनातून पुसले जात नव्हते. त्याचा तिला जास्त त्रास होत होता. असे असले तरी तिने निखिल किंवा त्याच्या घरच्यांच्या विनवण्यानं कसलीही दाद दिली नाही. पण तिच्या आईने मात्र लेकीचा संसार वाचावा म्हणून खूप प्रयत्न केले आणि तिला समजावत आणली. शेवटी तिला घ्यायला निखिल आणि त्याची आई आले. खूप समजावत शेवटी तिचे मन परिवर्तन केले.ईशाला निखिलची ओढ होतीच पण त्याने केलेल्या आरोपाने तिला दुखावले होते. नंतर बाकीचे बाजूला झाले आणि नवराबायको दोघे बऱ्याच दिवसांनी एकांतात एकमेकांशी बोलले आणि निखिलने त्याच्या बायकोला पुन्हा जिंकले. तो तिला आणि त्याच्या मुलाला घेऊन आईसोबत घरी निघून गेला.
ईशाची आई पल्लवी समाधान पावली. घर रिकामे झाले. संध्याकाळचे पाच वाजले होते. सगळा दिवस मानसिक आंदोलनामध्ये गेला होता. ती खूप थकली होती. स्वतःलाकॉफीचा मोठा मग बनवून घेत ती घराच्या वर्हांड्याच्या झोक्यामध्ये येऊन बसली. संध्याकाळचा आल्हाददायक वारा चेहऱ्यावर पडलेले डिसेम्बरमधले कोवळे ऊन तिचा शीण घालवत होते. शेवटी एकदाचा ईशाचा प्रॉब्लेम निघाला ह्याचे अतिशय जास्त समाधान तिला वाटत होते. ईशा म्हणजे तिचा जीवकी प्राण होता. नवर्यानंतर जगण्यासाठी उरलेले एकमेव कारण. पल्लवीचे मिस्टर ईशा २ वर्षांची असतानाच हार्ट ऍटेक ने गेले. ईशाला तर ते नीट आठवतही नव्हते. त्यांच्या मागे ईशाला वाढवण्यात पल्लवीचे आयुष्य गेले होते. इशा अगदी तिचीच छबी होती. तशीच नितळ कांतीची, गुलाबी गालांची आणि लाल चुटुक ओठांची. तिच्यामध्ये तिच्या वडिलांचा अंश जराही नव्हता. आणि ते खरेच होते.
ईशावरती झालेला आरोप पल्लवीला खरेतर खूप घाबरवून गेले होते. पण तिला ह्यासगळ्याची जबाबदारी नुसती आई म्हणूनच नाही तर इशा वर झालेल्या आरोपांची जबाबदार म्हणून सुद्धा. हो. ह्या सर्व गोष्टींना कारणीभूत होती पल्लवी आणि तिच्याकडून घडलेली भूल. पल्लवीला त्यामुळेच भरपूर प्रयत्न करून ईशाचा संसार वाचवणे क्रमप्राप्त होते. पल्लवी विचारात गढली. ईशाच्या बाळाचे ते मोठे डोळे… ते कुरळे केस…. तो चेहरा…वीस ते बावीस वर्षांपूर्वीचा काळ तिला आठवू लागला.
***
उर्मी तिची मैत्रीण. बहीणच जणू. दोघी एकत्रच असायच्या. साऱ्या गावाने कधीच दोघीना एकमेकांशिवाय कुठे जाताना पहिले नव्हते. शाळेपासून कॉलेजपर्यंत दोघी एकाच वर्गात होत्या. पल्लवीचे वडील गावातल्या सरकारी व्हेटर्नरी हॉस्पिटलमध्ये डॉक्टर होते. तर उर्मी गावातल्याच एका साध्या शेतकरी कटुंबातील मुलगी होती. बारावीनंतर दोघीनी कॉलेजला ऍडमिशन घेतले होते. त्यासाठी त्यांना तालुक्याच्या गावाला जावे लागत होते. एस टीने त्या दोघी कॉलेजला जात आणि येत. खरेतर उर्मीच्या घरचे तिच्या लग्नाचे पाहात होते. पण पल्लवी सोबत आहे म्हणून त्यांनी तिला कॉलेजमध्ये घातली. एकदा कॉलेजला जाताना बसमध्ये पल्लवीने पहिले कि कोणीतरी एक काळासावळा युवक उर्मीकडे टक लावून पाहात आहे. तिच्यावरची नजर तो काढतच नव्हता.
उर्मिला तिने खुणेनेच सांगितले. तो मुलगा पाहतोय म्हणून. उर्मिला हे माहित होते. तिने लाजून मान खाली घातली. त्यादिवशी उर्मीने पल्लवीसमोर गौप्यस्फोट केला. त्याचे नाव रंगा आहे आणि तो तिच्याच नात्यात लागतो. उर्मिला तो आवडत होता. त्याचेही तिच्यावर प्रेम होते. तो वेल्डिंग आणि फॅब्रिकेशनच्या दुकानात कामाला होता. उर्मीच्या घराचे आणि गोठ्याचे पत्रे बदलण्याचे काम करायला आला तेव्हा त्याचे आणि तिचे सूत जमले. पल्लवीला मात्र हा धक्का होता. तिने उर्मिला समजावले. घरच्यांचे मत जर अनुकूल असेल तरच पुढे पाऊल टाक. पण त्यांच्या विरोधात जाऊन काहीही करू नकोस.
काही दिवसांनी उर्मी पल्लवीसोबत कॉलेजसाठी घरातून तर निघत होती. पण नंतर ती रंगा सोबत निघून जात असे. दिवसभर फिरून आल्यावर ती पल्लवीसोबत घरी येत असे. पल्लवीने कधी त्याच्याशी बोलण्यात वैगरे रस घेतला नाही. कारण तिला त्याची नजर शुद्ध वाटत नव्हती. आणि एक दिवस व्हायचा तो भोभाटा झाला. उर्मी रंगासोबत पळून गेली. तिच्या घरचे साहजिकच पल्लवीकडे आले. पल्लवीने स्वतःची भूमिका त्यांच्यासमोर मांडली. घरच्यांच्या विरोधात जाऊन काहीही करू नकोस असं तिने उर्मिला बजावल्याचे सांगितले पण उर्मीच्या घरच्यांनी वाद घातलाच. पल्लवीच्या वडिलांनी पल्लवीला अजिबात बोल लावला नाही कारण तिचा तसा ह्यामध्ये काहीही दोष नव्हता. पण लफडे करून पळालेल्या पोरीची मैत्रीण म्हणून गावातली पोरे आता पल्लवीलाच छेडायला लागली होती. तिच्या सौंदर्याला पाहून आधीच तिच्या मागावर असलेले तिच्या चांगल्या वळणामुळे तिच्या नादाला लागत नव्हते. पण ह्या घटनेमुळे तिच्या भवतीचे ते वलय गेले.
तिला ह्या गोष्टीचा कॉलेज आणि गावात दोन्हीकडे त्रास होऊ लागला. तिने तसे तिच्या वडिलांना बोलून दाखवले. तिच्या वडिलांनी तिचे ऍडमिशन शहरात करून तिला तिच्या आत्याकडे राहायला पाठवले. पल्लवी आत्याची अतिशय लाडकी होती. आत्याला एक मुलगा होता. शरद. वयाने पल्लवीपेक्षा बराच मोठा होता. दोघांमध्ये तसे १0-११ वर्षांचे अंतर होते. पण त्याला वयात आलेली पल्लवी घरी राहायला आल्यापासूनच आवडली. लहान असताना इतके नीटपणे न पाहिलेल्या पल्लवीला त्याने मोठेपणी पाहताक्षणीच लग्न करायचे ठरवले. तसे त्याने त्याच्या आईला बोलूनही दाखवले. पल्लवीच्या आत्याने ह्या गोष्टीला लगेच पुढे नेत स्वतःच्या भावाला सांगितले. त्यांनाही काही अडचण नव्हती. शरद सेटल्ड होता. ऑटो मॅनुफॅक्चरिंग कंपनीमध्ये चांगल्या पोजीशनला काम करत होता. कामाच्या व्यग्रतेमुळे आणि वर चढायच्या ओढीने त्याने लग्न केले नव्हते. काहीसा स्थूल असलेला शरद पल्लवीला खरेतर एवढा पसंत नव्हता. पण तिच्या आत्याच्या तिच्यावर असलेल्या प्रेमामुळे तिने संमती दिली. आणि तिकडे राहायला गेल्यापासून सहामहिन्यातच पल्लवीचे शरदसोबत लग्न झाले.
लग्नानंतर पल्लवीने पुढचे शिक्षण पूर्ण केले. नोकरीची तिला अजिबातच गरज नव्हती. तिच्या आत्याच्या नवऱ्याने म्हणजे मामानी भरपूर इस्टेट कमावून ठेवली होती. काहीवर्षांपूर्वी ते हार्ट ऍटेकने गेले होते. शरदची नोकरी चांगली होती. त्यामुळे पैसापाणी घरात भरपूर होता. पल्लवीला करण्यासारखे फार काही नव्हतेच. तिचे कॉलेज संपले आणि आत्याने आता गोड बातमी ऐकवा म्ह्णून सुचवायला सुरुवात केली. तिची अपेक्षा साधी होती. पल्लवी आणि शरदचे शरीर संबंध शरदला हवे असेल तेव्हाच येत होते. पल्लवीला खरेतर शरीरसंबंधात इतका काही इन्टेरेस्ट नव्हताच. शरद फारतर ३-४ मिनिटात स्वतःचा कार्यभाग उरकून बाजूला होत असे. त्याची सेक्शुअल फ्रिक्वेंसी देखील फार नव्हती. पल्लवी साठी समाधान किंवा असमाधान असा काही भागच नव्हता. ती केवळ नवऱ्याचा देहधर्म म्हणून त्या गोष्टीकडे पाहत होती.
तिची आत्या सोबत असल्यामुळे ती घरात मन रमवून राहत होती. पण नियतीने तिथेही घाला घातला. असच एकदा तिची आत्या एका महिला मंडळासोबत तीर्थक्षेत्राची सहल करायला गेली असताना बसचा मोठा अपघात होऊन त्या अपघातामध्ये गेली. त्या घटनेने तिच्या घरातच नाही तर मनात देखील सुन्न पणा आणला. भयानक एकांतवास दर दिवशी तिला भोगावा लागत होता. आई गेल्याचे दुःखच केवळ काही दिवसातच विसरून शरद परत एकदा त्याच्या कामात व्यग्र झाला. पण पल्लवी मात्र शिक्षा भोगू लागली. शरद अतिशय भिडस्त स्वभावाचा असल्यामुळे त्याला माणसांची ऍलर्जीच होती. नुसते काम आणि कामाचा ध्यास ह्याव्यतिरिक्त त्याला काही सुचत नव्हते. गावी जाणे आता तिला फारसे आवडत नव्हते. उर्मी तिथे नव्हती. शिवाय त्या जुन्या आठवणींची बोचणी. तिला नकोच होते ते.
तिने घराजवळ असलेल्या एका बालमंदिरात शिकवायला जाण्यासाठी शरदची परवानगी घेतली. अख्खा दिवस असाच घालवण्यापेक्षा काहीतरी सत्कारण शोधावं असे तिला वाटत होते. ते तिला मिळाले. लग्नाला आता ४ वर्षे होऊन गेली होती. तिला संततीसुख नव्हतेच. बालमंदिरातल्या मुलांना शिकवताना तिला हरवून जायला होत होते. आता दिवस छान जात होता. एक दिवस तिला आणि शरदला एका लग्नाला जायचे असल्यामुळे तिला लवकर घरी निघायचे होते. शरद हाफडे घरी येणार होता. पल्लवी शाळा सुटायच्या पंधरा मिनिटें आधीच बाहेर पडली. ती शिक्षिका असल्यामुळे सर्व मुले गेली की मगच निघत असे. शाळेच्या फाटकातून बाहेर निघताना. फाटकाबाहेर असलेल्या कट्ट्यावर बसलेल्या एका स्त्रीकडे तिचे लक्ष गेले. तिने तोंडाला पदर लावला होता. गर्भार दिसत होती. हातापायाच्या काडया झाल्या होत्या. अंगावरची साडी जवळजवळ लोम्बत होती.
तिची नजर पल्लवीकडे फिरताच तिने चेहरा पटकन दुसरीकडे वळवला. तो एकच क्षण. पल्लवीने ते खोल गेलेले डोळे ओळखले. ती तिकडे लगबगीने वळली आणि त्या स्त्रीसमोर जाऊन उभी राहिली. त्या स्त्रीने गच्च डोळे मिटून घेतले होते. तरीपण अश्रुनी त्यांची वाट पकडली होती. डोळ्याच्या कडेने ते बाहेर आलेच.
पल्लवीने तिच्या खांद्याला स्पर्श केला आणि आवाज दिला… ” उर्मी?”
– क्रमशः
नवनवीन मराठी चावटपणाचा
