अगं … काय? पल्लवीने तिला परत एकदा आवाज दिला.
तिने ओल्या डोळ्यांनी पल्लवीकडे पहिले. तिच्या डोळ्यांमध्ये अतिशय शरम होती. तिने पल्लवीकडे पाहात तिचा हात हातात घेतला आणि त्यावर डोके ठेऊन रडू लागली. पल्लवी तिच्या बाजूला बसली आणि तिला थोपटू लागली. तिला काहीवेळ दिला शांत होण्यासाठी. डोळे पदरानेच कोरडे करत उर्मीने तिच्याकडं पहिले.
“इथे कशी तू?” पल्लवीने विचारले.
“मी इथेच राहते. मागच्या वस्तीमध्ये.” उर्मी म्हणाली.
पल्लवीला कळले. शाळेच्या मागे एक झोपडपट्टी होती. उर्मी तिथलाच उल्लेख करत होती.
” इथे त्या झाडूवाल्या मावशी आहेत त्या माझ्याशेजारी राहतात. मला त्यांच्या सोबत सरकारी दवाखान्यात जायचे होते म्हणून मी इथं आले होते.” ती पुढे म्हणाली.
“कितवा आहे?” पल्लवीने विचारले.
” ४था चालूये.” उर्मी म्हणाली.
“छान. तब्येत खूप खराब झालीये पण तुझी. रंगा काळजी घेतो ना नीट.” पल्लवीने विचारले.
“तू कुठे राहतेस?” उर्मीने तिचा प्रश्न कापत विचारले.
तिला घरी यायला सांगत पल्लवीने घाईमध्ये तिचा निरोप घेतला. तिला उर्मिला नंतर निवांत भेटायचे होते. तिला खूप काही विचारायचे होते. खुप काही सांगायचे होते. खूप दिवसांनी तिला तिच्या जिवाभावाचे कोणीतरी भेटले होते. तिला मन मोकळे करायचे होते.
दुसऱ्यादिवशी शाळेमध्ये आल्यावर तिने पहिले काम केले म्हणजे शाळा सुटल्यावर आपल्याला उर्मीच्या घरी जायचे आहे असे मावशींना सांगितले. मावशींना अजब वाटले कि ह्या दोघींचा काय संबंध? पण पल्लवीने त्यांना समजावले. उर्मी तिच्याकडे येऊ शकणार नव्हती त्यामुळे तिलाच तिची भेट घेणे क्रम प्राप्त होते.
शाळा सुटली पल्लवी लगबगीने मावशींना घेऊन निघाली. अशाप्रकारच्या वस्तीमध्ये तिने पाय ठेवण्याचा कधीच संबंध आला नव्हता. चांगल्या घरातली सुंदर स्त्री त्या वसाहतीमध्ये पाहताच बरीचशी पुरुष मंडळी सावध झाली. काहीजण उघडे वाघाडे कसेही बसले होते. बऱ्याच जणांच्या नजरेमध्ये कुतूहल तर काहींच्या नजर वासनेने वखवखलेल्या पण होत्या.
मावशींनी तिला रांगेने असलेल्या एका पडक्या चाळीच्या घरांसमोर आणले. एका दाराची कडी वाजवली. तसा आतून कोणीतरी दार उघडले. दुपारच्यावेळी आत बघितल्यावर अंधारच दिसला. अचानक पल्लवीची नजर खाली गेली. एक ३-४ वर्षांची मुलगी दारात उभी होती. काळीसावळी, किडकिडीत. तिच्या अंगावर काहीच नव्हते. नुसत्याच चड्डीमध्ये ती उभी होती.
पल्लवीने पुढे होत तिला विचारले “बाळ आई कुठे आहे?”
ती मुलगी आत पळाली. पल्लवीने दारातून आत पाऊल ठेवले. एकच खोली होती. त्या खोलीच्या एका कोपऱ्यांत खाटेवर गर्भार उर्मी पडली होती. तिला झोप लागली असावी. खाली आणखी एक दीड वर्षाची मुलगी बसली होती. तिच्या हातात कळकट टोमॅटो होता. ती चोखत बसली होती. घरात अंधार होता आणि कुबट वास सुटला होता.
“पोरीला एवढी फिट येती माहित असून बी कुत्रा सारखा पोटुशी करतो तिला. जरा समजत नाय. जीव तरी हाय का तिच्यामधी. २ – २ पोरी हायेत आणि आता तिसऱ्यांदा परत पॉट काढून ठुलंय तीचं. कसं हुयाच देवाला माहित.” मावशी पल्लवीच्या मागे उभ्या राहून बोलत होत्या.
घराची एकंदर अवस्था पाहता पल्लवीला उर्मीच्या परिस्थितीची जाणीव झाली होती. तिला अतिशय उमाळा दाटून आला होता.
“उर्मी?” पल्लवीने आवाज दिला.
“अ?” उर्मीची हालचाल झाली.
ती जागी झाली. पल्लवी तिच्या शेजारी बसली. तिच्या डोक्यावरून हात फिरवला.
“पाणी देतेस का ग? खूप तहान लागलीये मघापासून.” उर्मी म्हणाली तशी पल्लवी उठली कोपर्यातल्या माठातून तिने लोट्याने पाणी भरून उर्मिला पाजले.
मावशी थोड्यावेळाने येते म्हणाल्या आणि गेल्या.
उर्मीने पळून जाऊन फार मोठी चूक केली हे पल्लवीजवळ कबुल केले. घरच्यांना काहीही न सांगता असे केल्यामुळे त्यांनी तिचे नाव टाकले होते. रंगा तिच्या वडिलांना अजिबात पसंत नव्हता. फॅब्रिकेशनचे काम करणारा रंगा वागायला खूपच बेकार होता. उर्मीला सुरुवातीचे काही दिवस नीट वागवल्यावर त्याने फक्त शरीराची भूक भागवण्यासाठी किंवा पोटाची भूक भागवण्यासाठीच विचारायला सुरुवात केली. अधूनमधून दारू पिऊन मारहाण ठरलेलीच. २-२ मुली झाल्यातरी कमाई वाढवण्यासाठी काहीच जादा मेहनत किंवा हुशारी तो दाखवत नव्हता. झेपेल तेवढेच करायचे, परिस्थिती सुधारवण्यासाठी काहीही करायचे नाही. कशीबशी गुजराण होत असताना. ३-३ पाळणे. त्यात गेल्या बाळंतपणाला उर्मिला फिट यायचा त्रास सुरु झाला होता. हातपाय वाकडे व्हायला लागले कि मोठी पोरगी घाबरून मोठ्याने रडू लागायची. मग घराच्या आसपासचे कोणीतरी येऊन परिस्थिती सांभाळत असे. दोन्ही पोरी शेजारच्यांच्या भरवश्यावरच जगत होत्या. ह्या वेळी मात्र तिचे काही खरे नाही असेच तिला वाटत होते. डॉक्टरांनी सांगितले होते दुसर्यावेळीच आता असे काहीही करू नका म्हणून. पण रंगा शरीरसुखाची वसुली करायचाच. काळजीही घ्यायचा नाही. त्यातून हे झाले. तिला गावाकडून कसलाही आधार नव्हता. तिने तिकडची आशाही सोडून दिली होती. रंगाला कोणी नीट वागवत नव्हते. त्यामुळे तोही त्याच्या घराकडे फारसा जात नसे.
तिचे सगळे बोलणे ऐकून झाल्यावर पल्लवीला उर्मीची भयानक काळजी वाटू लागली. रंगाने तिच्या आयुष्याची नासाडी केली होती. ती आता दररोज ना चुकता उर्मीकडे येऊ लागली. तिच्यासाठी आणि तिच्या मुलींसाठी खाऊ, फळे नेऊ लागली. त्या दोन्ही मुलींना उर्मीचा लळा लागला होता. उर्मीच्या औषधांचे रतीब तिने नीटपणे सुरु केले. दररोज ३-४ तास ती तिच्याकडे घालवू लागली. तिच्या पश्चात तिने तिच्या गावी घराकडे संपर्क केला आणि तिच्या आईवडिलांना उर्मीची सर्व परिस्थिती सांगितली. तिची दशा ऐकून मात्र तिच्या आईवडिलांना काळजातुन कळ गेल्यासारखे झाले आणि एक दिवस पल्लवीमुळे ते सर्वजण उर्मिला भेटायला तिच्या घरी आले. त्या दिवशी रंगापण घरी होता.
पल्लवी उर्मीच्या आई वडिलांना आणि भावाला घेऊन आली. उर्मीला पाहताच तिच्या आईवडिलांनी तिला जवळ घेतले. मागचे सगळे विसरत तिला घरी घेऊन जायला तयार झाले. पण रंगा मात्र ह्या गोष्टीसाठी तयार होईना. त्याने खूप आढे वेढे घेतले. शेवटी त्याला उर्मीच्या वडिलांनी आणि भावाने मिळून झापला. उर्मीपण रंगाच्या हो ला हो म्हणत होती ह्याचे पल्लवीला आश्चर्य वाटत होते. पण रंगाला नमते घ्यावे लागले आणि तो तयार झाला. उर्मी आणि तिच्या २ मुलींना गाडी करून तिचे आईवडील आणि भाऊ घेऊन गेले. रंगा चरफडत बसला होता. त्याला वाटत होते कि उर्मी आता परत येणार नाही.
पल्लवीला आता अतिशय समाधान वाटत होते. ती रोज गावी फोन करून उर्मीची खुशाली विचारत होती. गावाकडच्या प्रसन्न वातावरणाने आणि मुलींचा नीटपणे होत असलेला सांभाळ ह्यामुळे उर्मी आता आनंदी होती. तिच्या मनात सतत पल्लवीबद्दल उपकाराची भावना दाटून येत होती. रंगाला मात्र उर्मीचे गावी जाणे जबर लागले होते. त्याला माहित होते. कि ह्यासाठी पल्लवी जबाबदार आहे. तो चरफडत होता. गावी जाऊन उर्मिला आणणे तर शक्य नव्हते. मग काय करावे कळत नव्हते. त्याची खाण्याची आबाळ होत होती. उर्मी त्याला कसेबसे करून तरी घालत होती. पण त्यामुळेच ऐदी बनलेला रंगा खवळला होता. पोटाची भूक इकडे तिकडे भागवता तरी येते. पण त्या खालची भूक. गर्भवती असलेल्या उर्मीच्या शरीराला कसेही करून वापरत रंगा त्याची काहीप्रमाणात भूक भागवत होता. बाहेरख्याली करण्यासाठी आवश्यक असलेले साधन म्हणजे पैसे त्याच्या कडे नव्हते त्यामुळे तो हात चोळत बसण्यापलीकडे काहीही करू शकत नव्हता. काही दिवस असेच काढल्यावर तो वैतागला.
सगळं काही पल्लवीमुळे झाले आहे ह्या निकालावर तर तो आलाच होता. सगळी विचारांची गोळाबेरीज करत तो पल्लवी ज्या बालमंदिरामध्ये काम करत होती तिथे शाळा सुटायच्या वेळेला जाऊन थांबला. शाळा सुटली. सर्व मुलांचे पालक त्यांना घेऊन गेले. शेवटी शिक्षिका बाहेर पडल्या. पल्लवीसोबत कोणीतरी आणखी एक शिक्षिका होत्या. पल्लवीने समोर पहिले तिला रंगा दिसला. तिने त्याच्याकडे दुर्लक्ष केले आणि सोबत असलेल्या शिक्षिकेकडे बघत बोलत चालू पडली. काही अंतर गेल्यावर तिची जोडीदार शिक्षिका दुसऱ्या वाटेने निघून गेली. पल्लवी झपझप पावले टाकत तिच्या घराकडे चालू लागली. काही अंतर गेल्यावर तिने थोडे थांबून मागे वळून पहिले. तर तिच्या पासून ५-६ फुटांवरच रंगा आला होता.
” ओ ताई. थांबा काम हाये तुमच्याकडं.” तो म्हणाला.
ती थांबली. तो तिच्या जवळ आला. उर्मीबद्दल बोलायचं होत.” तो म्हणाला.
त्याचा सडेफटिंग सारखा अवतार आणि आजूबाजूला असलेले लोक पाहून ती एवढेच म्हणाली,” घरी येऊन बोला. या माझ्या मागे.” असे म्हणून ती चालू पडली.
लगबगीने घरी येत तिने फाटक उघडले आणि बंद न करता घराचा दरवाजा उघडला आत गेली. पाण्याचा ग्लास घेऊन बाहेर आली. तोवर रंगा तिच्या घराच्या पुढे असलेल्या ओट्यावर येऊन बसला होता. तिला त्याचे ध्यान पाहूनच त्याच्याशी काही बोलायची इच्छा होत नव्हती. पण काहीही असले तरी तो तिच्या मैत्रिणीचा नवरा होता. तिने त्याच्यापुढे पाण्याचा ग्लास नेला. त्याने ग्लास घेत घटाघट संपवला.
“मला म्हणायचं व्हतं.. उर्मिला जाऊन १ महिना होत आला. तिचे दिवस भरतील तवर आजून ४ महिने आन त्यानंतर वली बाळंतीण म्हणून तिच्या घरचे तिला आजून ३ महिने सोडायचे न्हाईत. पण मला कामधंदा असतोय. घरामधी बाई असल तर जेवण खाणं आणि घराचं काम बी बघती. माझे सध्या लै हाल चाललेत. कवर मी भाईरच खाऊ? आजारी पडलो तर कोण हाये बघाया.” तो एका दमात म्हणाला.
“अहो मग ती तुमची अडचण आहे. उर्मी तुमची बायको आहे. तीचे हाल होत होते तेव्हा तुम्ही काही करतही नव्हता आणि बोलतही नव्हता. आता स्वतःवर बेतले तर बरी जाणीव झाली.” पल्लवीने त्याला प्रत्युत्तर केले.
“हे बघा. जे बाईल माणसाचं काम हाये ते तिने केले पायजे. माझे हाल होत्यात. काम धंदा बघायचा का घरातली कामं करायची. जाऊदे तुमच्याशी बोलण्यापेक्षा मी तिला घरी घेऊन येतो. माजी बायको हाये कोणाची भीती हाय का काय मला?” तो तसे म्हणाला. तशी पल्लवी थोडी टेन्शन मध्ये आली.
“हे बघा. थांबा. असे काही करू नका. तुम्हाला काय अडचण आहे. जेवणाची ना? सकाळी मी तुम्हाला एकवेळचा डबा देत जाईल. मी ९ ला शाळेत जाते. तिथे येत जा मी गेटवर डबा देत जाईन. तिला नका त्रास देऊ. राहू द्या तिला तिकडे शांतपणे.” पल्लवी त्याला नरमाईच्या सुरात म्हणाली.
” हे चाललं आपल्याला.” रंगा म्हणाला.
त्या दिवशीपासून पल्लवी रोज सकाळी रंगासाठी पण डबा भरून नेऊ लागली. रंगा तिच्याकडून डबा घेऊन कामावर जाऊ लागला. पल्लवीला त्याने आताशा रोज पाहायला सुरुवात केली होती. ताजी आणि टवटवीत दिसणारी गोरी गोमटी भरलेली पल्लवी त्याला तिच्याकडे खेचू लागली होती. तिच्याकडून डबा घेत असताना. त्याची नजर तिच्या मादक अंगप्रत्यंगांवर रेलत असे. पल्लवी चांगली उंच आणि सुबक होती. अजून पर्यंत गर्भार न राहिल्यामुळे पंचविशीमध्ये असलेली पल्लवी नुकत्याच लग्न झालेल्या मुलीसारखीच दिसत असे. पण तो काहीही करू शकत नव्हता. तिला मनात ठेऊन रात्री घरी आल्यावर बऱ्याचदा त्याला हस्तमैथुन करायची इच्छा होत असे. रंगाला तशी आपल्या पायरीची जाणीव होती पण तरीही त्याला तिच्याबद्दल प्रचंड आसक्ती वाटत होती. त्याला काहीतरी करणे भाग होते. एकदोन वेळा त्याने सकाळी तिच्या घराकडे घुटमळत चक्कर मारली होती. तिचा नवरा ८लाच बाहेर पडतो आणि पल्लवी त्यानंतर चाळीसेक मिनिटांनी हे त्याला माहित झाले होते.
एकदा पल्लवीने त्याला डबा दिला आणि सांगितले कि,”उद्या शाळेला सुट्टी आहे. थोडं १ तासभर उशिराने घरून डबा घेऊन जा.”
रंगा दुसऱ्यादिवशी काही ठरवूनच मुद्दाम थोडा लवकर पल्लवीच्या घरी गेला. तिचा नवरा कामावर जाईल अशीच वेळ त्याने निवडली होती. त्याने गेटबाहेर असलेली बेल वाजवली. आतून पल्लवीने पहिले. रंगा लवकर आला होता. ती बाहेर आली.
“अहो अजून झाले नाहीये माझे काहीच. तुम्हाला थोडे लेट या म्हणून सांगितले होते ना मी?” ती म्हणाली.
“तेच तुम्हाला मला सांगायचं हाये. माझी बायको मला पायजे त्या टायमाला जेवण बनवून देती. मला नाय जमायचं हे असलं. कामावर जायचं असतंय मला. उशिराने कसा जाऊ? उगाच तुमच्या नादाला लागलो. उद्या मी जातो आणि माझ्या बायकोला घेऊन येतो. नको मला तुमचा डबा. ” तो थोडा रागातच म्हणाला.
” हे बघा. असं काही करू नका. मी लवकर बनवते आणि देते. उगाच छोट्या कारणावरून तिला त्रास का द्यावा वाटतो तुम्हाला. अर्धातास थांबा फक्त.” ती म्हणाली. उर्मीची भयानक काळजी तिला रंगासमोर कमजोर करत होती. आणि रंगाने हेच पकडले होते.
“अर्धातास. तोवर मी काय करू. दारात बसून राहू व्हय?” तो म्हणाला.
“नको आत बसा.” ती म्हणाली आणि लगबगीने आत गेली.
रंगा घरात गेला. घर मोठे होते. नुसत्या हॉलमध्येच तो राहत असलेल्या ४-५ खोल्या बसू शकल्या असत्या. पल्लवीचे स्वच्छ आणि सजवलेले नीटनेटके घर पाहून त्याला क्षणभर वाटले कि काय वाटत असल अशा घराचा मालक आणि असली टंच बायको असलेल्या पुरुषाला. तो सोफ्यावर बसला. पल्लवी आत किचन मध्ये स्वयंपाकाची तयारी करत होती. रंगाला त्याने मनात ठरवलेले इप्सित साध्य करायचे होते. त्यासाठी त्याला असे बुजून चालणार नव्हते. तो उठला आणि किचन कडे निघाला.
” पल्लवीताई!” त्याने पाठमोऱ्या उभ्या असलेल्या पल्लवीला हाक मारली. तशी पल्लवी भयानक दचकली.
“तुम्ही. इथे का आलात? बसा ना बाहेर थोडा वेळ लागेल.” ती वैतागत बोलली.
“नाय तुम्ही करा तुमचं काम. मला थोडं बोलायचं होतं.” तो म्हणाला.
“काय ते?” तिने विचारले.
“माझी बायको तिसऱ्यांदा गर्भार हाये. त्यावरून तुम्हाला एक गोष्ट लक्षात आली का नाय?” त्याने विचारले.
“कसली गोष्ट?” पल्लवीने विचारले.
“मला पोटाची भूक जशी जबरदस्त हाये. तशीच दुसरी भूक भी लै तगडी हाय माझी. त्यामुळं मला उर्मीचा दुरावा सहन नाय होत.” तो मिश्किल पणे हसत म्हणाला.
“शी… अहो काय बोलताय तुम्ही..?” पल्लवी हातातले काम थांबवत म्हणाली.
“खरं बोलायला काय लाजायचं. उर्मीपण त्यामुळंच नको नको म्हणत व्हती जायला. तिला माहित हाये, का पोटाच्या भुकेसाठी मी कायभी सहन करिन.. पण त्या खालच्या भुकेला मी नाय सहन करणार.” तो म्हणाला आणि पल्लवीच्या कमरेमध्ये खोचलेल्या साडीतून दिसणाऱ्या दुधाळ पोटाकडे पाहू लागला.
पल्लवीने पदर सावरला. “हे बघा हे असलं काहीही बोलणे मला चालणार नाही. तुम्ही बाहेर बसा. डबा घ्या आणि चालते व्हा. उशीर होत असेल तर तसेच जा.” ती रागाने रंगाला म्हणाली. त्याच्या नीचपणाची तिला किळस आली होती.
” जाणार पण आता कसंय पोटाच्या भुकेपेक्षा दुसरी भूक जास्त म्हत्वाची वाटाय लागलीये. तवा त्यासाठी मला माझ्या बायकोची सध्या लै गरज हाय. तिला आणावी लागलं मला.” तो तिला ब्लॅकमेल करायच्या स्वरात म्हणाला.
“अहो तुम्हाला काही दयामाया आहे कि नाही? कोण वागते असे? का तिच्या जीवावर उठला आहात.” पल्लवी काकुळतीला आली होती.
“ओ बाई मला सांगा मग मी काय करायचं? बायकोशिवाय मला कोणय ह्या गोष्टीमधी मदत कराया. मी काय लै पैशे वाला हाय का? पैशे खर्च करून असले सुख घ्यायला?” रंगा तिला निरुत्तर करत म्हणाला.
“शी….! ” पल्लवीने शरमेने मान खाली घातली.
“मग नुसते तोंडानी बडबड करायला सोप्पंय. ज्याला भोगावं लागतंय त्याला मार्ग काढायला कशाला रोखताय? तुम्ही काय करू शकत नाय तर उगा खोडा घालू नका.” रंगा तिला परत एकदा गप्प करून गेला. तो मागे वळणार तेवढ्यात पल्लवी म्हणाली.
“किती पैसे हवेत तुम्हाला?” पल्लवी म्हणाली.
“पैसं? म्हंजी तुम्ही मला पैसं देणार आणि मी तसलं कायतरी करायचं? मी अजून तसलं काम केलं न्हाय. उगा कायतरी रोग मागं लावून घ्यायचा आणि मग परत माझ्या बायकोलाभी द्यायचा. नको तसलं काय? मी जातो गावाला आणि तिला घिऊन येतो. मला नाय सहन होत.” तो म्हणाला.
“नका असा विचार करू. तुमची बायको आहे ती खूप नाजूक अवस्थेमध्ये आहे. नका तिला छळू.” ती खूप रडवेल्या स्वरात म्हणाली.
“हे बघा. तसं नाय करायचं तुम्ही म्हणता. आन तुम्ही पैसे देऊन कराया लावताय ते मला नाय करायचं. मग मी काय करू?” तो म्हणाला.
पल्लवी ह्यावर निरुत्तर होती. ती काय सुचवणार होती? रंगा अतिशय निष्ठुर आणि आपमतलबी व्यक्ती होता. त्याला त्याचीच पडली होती. पल्लवीला उर्मीचा जीव महत्वाचा होता. तिला माहित होते गावी जाऊन रंगाने गोंधळ घातला तर बाकीचे त्याला सपोर्ट करतील कारण मुलीला नवर्याच्या संमतीशिवाय घरी ठेवणे म्हणजे गावाकडे सगळेजण उर्मीच्या घरच्यांना बोल लावणार होते. आणि मग उर्मीच्या घराचे तिला पाठवायला तयार झाले असते. रंगाला तिकडे ते काम सहज शक्य होणार होते.
“पल्लवी ताई. एक उपाय सुचवतो. बघा जमतो का?” त्याचे मोठाले बटाट्यासारखे डोळे तिच्या सर्वांगावर फिरवत तो म्हणाला.
पल्लवीने मान खाली घातली होती. तिचा श्वास जड झाला होता.
“तुम्ही मला मदत करा?” रंगा म्हणाला.
पल्लवीचे डोळे मोठे झाले. तिने रंगाकडे पहिले. तिची कानशिले तापली होती. मुठी गच्च आवळल्या गेल्या.
“निघ इथून नालायक नीच माणसा. बेशरम.. परत पाऊल ठेऊ नकोस इथे.” ती ओरडली.
“जातो मी. दुपारी मी जेवायला येईल. तुम्ही रागात हाये म्हणून मी जातोय. मी येई पर्यंत इचार करा. मला जर जेवायला घरात घेतलं तर मी संध्याकाळी उर्मिला आणायला गावाला नाय जाणार. तुमचा होकार नकार काय असल तो दुपार पर्यंत ठरवून ठेवा.” तो म्हणाला आणि घरातून निघून गेला.
पल्लवी जागेवर थिजली होती. तिचा श्वास फुलला होता. रागाने आणि अश्रुनी डोळे लाल झाले होते. गेट लावून रंगा बाहेर गेल्याचा आवाज तिला आला. तिने डोके गच्च धरले आणि सोफ्यावर जाऊन बसली.
– क्रमशः
नवनवीन मराठी चावटपणाचा
